Prefixos technic

§158

Le prefixos technic sequente es usate pro modificar substantivos e adjectivos:

a-

= non ..., sin, carente ...; p.ex.
 esthesiaanesthesia;
 gnostic: referente a cognoscentia → agnostic;

nove formation:

 nociveanocive;

Nota: Le variante an- appare ante -h e vocales.
Cf. le synonymos nontechnic in- e non-.

amphi-

1. = ambe, a ambe lateres; p.ex.
 bio-amphibie;

2. = circa, circum; p.ex.
 theatroamphitheatro;

nove formation:

 nucleoamphinucleo [Biologia];

ana-

= de novo, repetite; p.ex.
 baptismoanabaptismo;

nove formation:

 geneseanagenese [Physiologia];

Nota: Cf. le synonymo nontechnic re-.

apo-

1. = via, a distantia le plus remote; p.ex.
 geo-apogee;

nove formation:

 tracheaapotracheal;

2. [Chimia] = formate de, habente relation a ...; p.ex.
 morphinaapomorphina;

nove formation:

 quininaapoquinina;

cata-

1. = a basso; p.ex.
 rhino-catarrhin [Zoologia];

nove formation:

 phyllo-cataphyllo [Botanica];

2. = contra; reflectite; p.ex.
 -optro-catoptric;

nove formation:

 acusticacatacustica [Physica];

Nota: Le variante cat- appare ante -h e vocales.

dia-

1. = per, a transverso, de latere a latere, trans; p.ex.
 metrodiametro;

nove formation:

 nododianodal [Mathematica];

2. = via, a parte; p.ex.
 stas-: (acto de) star → diastase;

nove formation:

 magneticdiamagnetic;

Nota: Le variante di- appare ante vocales.
Cf. le synonymos nontechnic trans- e per-.

dys-

= mal, non (functionante) ben, defectuosemente, deficientemente; p.ex.
 pepsiadyspepsia;

nove formation:

 genesedysgenese: difficultate in reproduction;

Nota: Cf. le synonymo nontechnic mis-.

ecto-

= exterior, externe; p.ex.
 derma (in compositos) → ectoderma [Zoologia];

nove formationes:

 corneaectocornea;
 cranioectocranial;

Nota: Le variante ect- appare ante vocales.
Cf. le synonymo nontechnic extra-.

en-

= in, a in; p.ex.
 demo [Antiquitate grec] → endemia [Medicina];

nove formation:

 dermaendermic [Medicina];

Nota: Le variante em- appare ante -b, -m, -p, -ph.
Cf. le synonymo nontechnic in-.

endo-

= interiormente, internemente, intra; p.ex.
 gamo-endogame:
 osmoseendosmose;

nove formation:

 phag-endophage: mangiante co-membros de tribo;

Nota: Le variante end- appare ante vocales.

ento-

= intra, al interior de; p.ex.
 -zoonentozoon: parasito intestinal;

nove formation:

 ot-entotic: pertinente al interior del aure;

Nota: Le variante ent- appare ante vocales.

epi-

= super, supra; p.ex.
 -tapho-epitaphio;

nove formation:

 gastro: abdomine, stomacho → epigastric;

Nota: Le variante ep- appare ante -h e vocales.

exo-

= extra, al exterior de; p.ex.
 gamo-exogame;
 osmoseexosmose;

nove formation:

 phag-exophage: practicante cannibalismo foras le tribo;

Nota: Le variante ex- appare ante vocales.

hyper-

= super, supra, trans; ultra; troppo; p.ex.
 critichypercritic;
 tensionhypertension;

nove formation:

 dimensionhyperdimensional;

Nota: Cf. le synonymo nontechnic super-.

hypo-

1. = in basso, sub, infra; p.ex.
 dermahypodermatic;

nove formation:

 carpo-hypocarpio;

2. = a un grado plus basse, reducite; aliquanto; p.ex.
 troph-hypotrophia;

nove formation:

 esthesiahypoesthesia;

3. [Chimia] = indicante un grado plus basse de oxydation, o
un position plus basse in un serie de compositos; p.ex.
 phosphatohypophosphato;

nove formation:

 acidehypoacide;

Nota: Cf. le synonymo nontechnic sub-.

meta-

1. = post; p.ex.
 carpo [Anatomia] → metacarpo [Anatomia];

nove formation:

 branchia [Zoologia] → metabranchial;

2. = ultra, transcendente, plus alte; p.ex.
 physicametaphysica;

nove formation:

 mathematicametamathematica;

3. = depost, subsequente a; p.ex.
 zoonmetazoon;

nove formation:

 arthritismetaarthritic;

4. [Chimia] = designante compositos derivate, metameric o similar; p.ex.
 globulina [Biochimia] → metaglobulina;

nove formation:

 gelatinametagelatina;

Nota: Le variante met- appare ante vocales e -h.
Cf. le synonymos nontechnic trans- e ultra-.

para-

1. = al latere de, preter; p.ex.
 site-parasite;

nove formation:

 centroparacentral;

2. = mal, defective, false; p.ex.
 -dox-paradoxe;

nove formation:

 -phem-paraphemia;

3. = resimilante; modification de ...; p.ex.
 typhoideparatyphoide;

nove formation:

 physicparaphysic;

Nota: Le variante par- appare ante vocales e -h.

peri-

= circa, circum; p.ex.
 metroperimetro;

nove formation:

 arteriaperiarterial;

Nota: Cf. le synonymo nontechnic circum-.

syn-

= con, insimul; similar; p.ex.
 logossyllogisar;
 phon-: voce, sono → symphone;

nove formation:

 chrono-synchrone;
 dactyl-syndactyle [Zoologia, Medicina];

Nota: Appare como syl- ante -l; sym- ante -b, -m, -p, -ph.
Cf. le synonymo nontechnic con-.